Bizi diğer canlılardan daha özel yapan şeyin ne olduğu ile ilgili bir fikir birliği henüz yok. En büyük tartışma noktası ise bilişsel yeteneklerimizin diğer hayvanlardan “başka şekilde” mi yoksa sadece farklı derecede mi olduğudur. Bizi diğer canlılardan daha özel yapan şeyin ne olduğu ile ilgili bir fikir birliği henüz yok.
En büyük tartışma noktası, bilişsel yeteneklerimizin diğer hayvanlardan “başka şekilde” mi yoksa sadece farklı derecede mi olduğudur. En akıllı olan ait olduğumuz canlı sınıfı mı, yoksa biz mi canlı sınıflarının en akıllısıyız?
Charles Darwin ikinci hipotezi desteklemiştir. Hayvanlara benzediğimizi ve yalnızca daha ileri evrimimizin bir sonucu olarak giderek daha akıllı olduğumuza inandı.
Ancak, Harvard Üniversitesi ’ndeki bilişsel evrim laboratuvarı yöneticisi Marc Hauser’e göre Scientific American’daki yakın tarihli bir makale şu kanıtlara ulaştı: Darwin, insanlarla diğer canlılar arasındaki zihin sürekliliğinin aksine, aklımızın bizi hayvan türünden ayırdığını söylüyor.
Hauser ve meslektaşları insan zihninin dört yeteneğini tespit ederek, insanlığı zihinsel özelliklerin özü olarak gördüklerini açıkladılar.
Bu dört yetenek: üretken hesaplama, rastgele fikirlerin birleşimi, zihinsel sembollerin kullanımı ve soyut düşünmedir.
1. Üretken hesaplama
İnsanlar neredeyse sınırsız bir şekilde çeşitli kelimeler ve kavramlar üretebilir. Bunu iki modda tekrarlayan ve kombinatoryal olarak gerçekleştiriyoruz. (Kombinatoryal terimi, karar değişkenlerinin kesikli olmasını yani problem çözümünün tamsayıların ya da diğer kesikli nesnelerin bir kümesi veya bir sırası olmasını ifade etmektedir.)
Öz-yinelemeli işlem, yeni ifadeler yaratmak için öğrenilmiş bir kural uygulamamızı sağlıyor. Kombinatoryal işlemlerde, öğrenilen farklı öğeleri karıştırarak yeni bir kavram yaratabiliyoruz.
2. Rastgele fikir kombinasyonu
Fikirlerin karışık bir şekilde birleşimi”, “sanat, cinsiyet, mekan, nedensellik ve dostluk gibi farklı alanların birbirine karışmasına izin vererek yeni yasalar, sosyal ilişkiler ve teknolojiler üretiyoruz.
3. Zihinsel semboller
Zihinsel semboller, duyusal deneyimleri kodlama yolumuzdur. Bunlar, karmaşık dil ve iletişim sistemimizin temelini oluşturmaktadır.
Zihinsel sembolleri kendimize saklayabiliriz veya sözcük, resim gibi başka materyaller kullanarak başkalarına onları göstermeyi tercih edebiliriz.
4. Soyut düşünme
Soyut düşünme, hissetmenin ötesinde bazı şeyleri derin şekilde düşünmektir. Araştırmacılar, insan türünün yapı taşlarından bazılarını diğer türlerde de bulmuşlardır.
Bu nedenle bilişsel yeteneklerimizin evrimsel kökenleri oldukça bulanık kalmaktadır. Netlik ancak yeni fikirler ve deneylerle ortaya çıkabilir.
