Kadınların trafik kazalarında yaralanma ya da ölme olasılığının erkeklere göre yüzde 73 daha yüksek olması bilim insanlarını harekete geçirdi. Kimileri bu istatistiğin otomobil modellerinden kaynaklandığını savunsa da ilk kadın test mankeni hayata geçirildi
Yıllardır süren teknolojik gelişmeler otomobil kullanıcılarının yaptığı kazaları daha hafif atlatmasına yardımcı oldu. Ancak kadınların önden çarpışmalarda ciddi şekilde yaralanma ya da ölme olasılığı hala erkeklere göre yüzde 73 daha fazla. Kırık kemik ya da beyin sarsıntısı gibi yaralanmalara maruz kalma olasılığı da üç kat daha fazla. İsveçli mühendis Astrid Linder, ortalama büyüklükte bir kadın üzerinde modellenen ilk çarpışma testi mankeni prototipini geliştirerek bu eşitsizliği ortadan kaldırmaya çalışıyor.
İsveç Chalmers Üniversitesi‘nde yaralanma önleme alanında yardımcı profesör ve İsveç Ulusal Yol, Ulaşım Araştırma Enstitüsü’nde trafik güvenliği araştırma direktörü olan Linder, “Yaralanma istatistikleri, çarpışma güvenliğindeki büyük gelişmelere rağmen erkekler ve kadınlar arasındaki farkın azalmadığını gösteriyor” ifadelerini kullandı.
Kadın ve erkek arasındaki eklem gücü hesaba katıldı
Linder ve ekibi kasım ayında, Avrupa Komisyonu ve Volvo Car AB tarafından finanse edilen, İsveç’in Linköping kentindeki bir laboratuvarda mankeni oluşturmak, test etmek için projeyi tamamladı. Bir kadın vücudunun oranlarına sahip olan manken 62 kilogram ağırlığında ve 1.66 santimetre boyunda. Ekip, erkekler ve kadınlar arasındaki eklem sertliği ve gücü farklılıklarını hesaba kattı. Bir kadının vücudunun bir çarpışma sırasında bir araba koltuğuyla nasıl etkileşime gireceğini mümkün olduğunca çoğaltmak için omurga, boyun ve omuzların hareketine özellikle odaklandı.
Otomobil üreticileri bir erkek ağırlığında manken kullanabilir
ABD ve Avrupa Birliği’ndeki düzenlemeler, otomobil üreticilerinin yalnızca 75,5 kg ağırlığındaki bir erkeğe benzeyen mankenler kullanmasını gerektiriyor. Linder, kuralların sorunun bir parçası olduğunu çünkü şirketleri nüfusun geri kalanını dikkate almaya teşvik etmediğini söylüyor.
“Kadınlar bu duruma kızmalı”
1960’lardan bu yana otomobil üreticilerine dünya çapında tedarik sağlayan Farmington Hills, Michigan merkezli çarpışma testi mankeni üretiminde endüstri lideri Humanetics Group‘un CEO’su Christopher O’Connor, “Açıkçası kadınlar bu duruma kızmalı. Bir araba her oturma pozisyonunda kadın ya da erkek olmanızdan bağımsız olarak güvenli olmalıdır” dedi.
Humanetics, standart hale gelmesini umduğu daha yeni mankenler üzerinde çalışıyor. THOR-5F adında, kadınların yaralanmaya daha açık olduğu vücut bölgelerine hitap etmek üzere tasarlanmış 150 hassas ölçüm sensörüne sahip bir kadın mankeni var. O’Connor bunun, erkek modellerin küçültülmüş versiyonları olan önceki kadın mankenlere göre büyük bir gelişme olduğunu söylüyor. THOR-5F, kadın nüfusunun beşinci yüzdelik dilimindeki daha küçük bir kadına benzeyecek şekilde tasarlandı. Linder, otomobil üreticilerinin böyle bir manken kullanması için yasal bir gereklilik olmasa bile, şirketin otomobil üreticilerine ve önde gelen laboratuvarlara birkaç düzine sattığını söylüyor.
Volvo mankene talip olacağını açıkladı
Volvo‘da kıdemli teknik uzman olan Lotta Jakobsson, şirketin Linder’in THOR-5F‘i ile ilgilendiğini ancak şirketin herhangi bir satın alma yapmayı düşünmeden önce manket üzerinde çok fazla çalışma yapılması gerektirdiğini söylüyor. Jakobsson, ABD’deki Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği İdaresi’nin THOR-5F’nin çok yumuşak olan göğsünün dayanıklılığını artırmak için Humanetics ile birlikte çalıştığını söylüyor. THOR-5F’in ilk prototipi birkaç yıl önce sunuldu ve satın almaya hazır hale gelmesi için en az bir yıl daha geçmesi gerekecek. Jakobsson “Yeterince iyi olduklarında mankenleri satın alacağız. O zamana kadar sanal olarak çalışmayı tercih ediyoruz” dedi. Bilgisayar simülasyonlarına atıfta bulunarak, “Bir manken satın almak çok büyük bir yatırım” ifadelerini kullanıyor.
“Fiziksel testler daima gerekli”
Humanetics’in pazarlama müdürü Barney Loehnis, bir Humanetics THOR cihazının maliyetinin genellikle 1 milyon dolar olduğunu, ancak kullanılan veri toplama sistemine bağlı olarak değişebileceğini söylüyor. Loehnis, bilgisayar simülasyonunun otomobil ürünü geliştirmeyi hızlandırmaya ve daha geniş bir yolcu boyutu yelpazesinin değerlendirilmesine yardımcı olsa da, mühendislerin çelik, emniyet kemeri dokuması ve hava yastığı patlamalarının gerçekte nasıl çalıştığını görmek için fiziksel testlere ihtiyaç duyduğunu söylüyor. Loehnis, “Simülasyon modellerini ve tasarımı doğrulamak için fiziksel testler her zaman gerekli olacaktır” ifadelerini kullandı.
“Bu çözümler yeterli değil”
ABD sigorta endüstrisi tarafından finanse edilen ve kar amacı gütmeyen kuruluş Insurance Institute for Highway Safety‘nin araç araştırmaları başkanı Jessica Jermakian, araç içindekileri korumanın orta boy bir erkeğin ötesine geçmesinin cesaret verici olduğunu söylüyor. Ancak sürücü koltuğuna sadece bir kadın manken oturtmanın kadınlar için otomatik olarak güvenlik iyileştirmeleri sağlamayacağına değiniyor. Jermakian, “Daha bütüncül düşünmemiz gerekiyor. Hızı nasıl azaltabileceğimizi, kazaları hep birlikte nasıl önleyebileceğimizi, daha büyük ve daha küçük arabalar arasındaki uyumsuzluğu nasıl ortadan kaldırabileceğimizi düşünmemiz gerekiyor” dedi.
“Riskler araç modellerinden kaynaklanıyor”
IIHS tarafından geçen yıl yayınlanan bir araştırma, çarpışmalarda kadınlar için artan riskin çoğunun fiziksel farklılıklardan ziyade kadınların kullandığı araç türleri ve çarpışma koşullarıyla ilgili olduğunu ortaya koydu. IIHS’ye göre, kadınlar daha küçük ve daha hafif araçlar kullanma eğilimindedir.
