Sivrisinekleri bir tür ‘şırınga’ya dönüştüren bilim insanları, sıtmaya karşı yeni bir mücadele ortaya koydular.
Sivrisinekleri tabiri caizse “hackleyen” bilim insanları, hayvanları bir tür şırınga aracı olarak kullandılar. Gerçekleştirilen deneyse, toplam 200 sivrisinek ve bir insan kullanıldı.
Araştırmacılar, sıtma hastalığında etki gösterecek yeni bir aşı geliştirmek için sivrisineklerden yararlandı.
ABD’de bulunan Seattle Çocuk Araştırma Enstitüsü, Ulusal Sağlık Enstitüleri ve birçok kurumdan çeşitli bilim insanları, genetiği değiştirilmiş parazitler taşıyan sivrisineklerin gönüllüleri sokmasına izin verdi.
Araştırmada 200 sivrisineğin içine yerleştirildiği küçük karton kaplar kullanıldı. Deneye katılanlar, sivrisineklerin dışarı çıkmasına engel olan ağla örtülü bu kapların üzerine kollarını yerleştirdi ve sinekler tarafından ısırılmayı bekledi.
Deneye katılım gösteren 26 kişiden birisi olan Carolina Reid, deneyimlerini şu sözlerle aktardı:
“Kolumun tamamı şişip kabardı. Ailem bana gülüyor, neden buna maruz kaldığımı merak ediyordu.”
Sivrisinekleri Sıtma Aşısında Şırınga Olarak Kullandılar
Bilim insanları, bu deney için yola çıkarken genetiği değiştirilmiş bir parazitin sıtmaya karşı etkili bir aşı sağlayıp sağlayamayacağını ölçmekti.
Araştırma ekibi, Latince ismi Plasmodium falciparum olan parazitleri sivrisineklere enjekte etti. Bundan önce ise hayvanların hastalığa neden olmaması için CRISPR (Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats) teknolojisi ile genetikleri yeniden düzenlendi.
Çalışmada vücudun bu zayıflatılmış parazitleri tanıması ve onlara karşı antikor üretmesi amaçlandı. Bu sayede gerçek bir parazitle karşılaşıldığında bünye hafızasını kullanarak yeniden antikor üretebilecekti.
Science Translational Medicine dergisinde yayımlanan makalede, ilgili yöntemin yüzde 50 oranında etkili olduğu kaydedildi.
Araştırma ekibinden Dr. Sean Murphy, bu yaklaşım aracılığıyla mevcut sıtma aşısından daha etkili bir aşı hazırlanabileceğini düşünüyor.
Dünya Sağlık Örgütü’nden onayını henüz geçen yıl alan mevcut sıtma aşısı sadece yüzde 30 ila 40’lık bir etki oranına sahip.
Bununla beraber araştırmacıların asıl hedefi, sivrisinekleri doğaya salıp milyonlarca kişiyi aynı anda aşılamak değil. Bu deneyde hayvanlar sadece süreci daha kolay bir hâle getirmek için araç olarak değerlendirildi.
Klasik yöntemler, bu deneyin ilk aşaması için hem zaman hem de maliyet açısından mantıklı değildi.
