“iPhone telefonunun kayda değer bir pazar payı alma şansı yok. Hiç şansı yok.”
Her yeni bir yıla girerken önümüzdeki 1, 5, 10, 50 yıl gibi süreler için öngörülerde bulunulur. Bunlardan bir kısmı doğru çıkarken bazıları gülünç derecede hedefi ıskalamış olurlar. Burada herhangi bir öngörüde bulunulmayacak. Ama yakın zamanlarda görülen beş büyük yanılgı ilginçliği nedeniyle okuyucularımızın dikkatine sunulacak.
Teknolojinin geleceği ile ilgili bazı tanınmış yanlış öngörüleri duymuşsunuzdur. Yirminci yüzyıl başlarında ABD’deki Patent Ofisi başkanı “Artık icat edilebilecek her şey icat edilmiştir, yakında patent ofisini kapatırız.” demişti. Bilgisayarların gelişimine öncülük etmiş olan IBM şirketinin kurucularından Dr. Watson 1940’larda “Tüm dünyanın bilgisayar ihtiyacı olsa olsa 5 tane olur. Bundan fazlasını üretmeye gerek yok.” demişti.
Tarihte kalmış bu meşhur yanılgıların benzerleri günümüzde de devam ediyor. Halen yaşayan ve teknoloji gurularından sayılan “vizyoner” kişilerden böyle yanılgılı öngörüler duymak olağandışı değil. Bunlardan beşi Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü (IEEE) web sitesinde yayımlandı. İlginç bularak biz de okuyucularımıza duyurmak istedik.
1. 1970’li yıllarda “mainframe” denen büyük bilgisayarların yanında bir de minibilgisayar denen daha küçük ama yetenekli ve birçok uygulama için yeterli bilgisayarlar ortaya çıkmaya başlamıştı. Birçok küçük ve orta boy firmalar işlerini büyük merkezi bilgisayarlardan alarak kendi bünyelerine aldıkları minibilgisayarlara aktardılar.
Küçük bir devrim gibi görülebilecek bu gelişmenin öncüsü, ABD’deki DEC (Digital Equipment Corporation) firması ve onun vizyoner denen kurucusu Ken Olsen idi. Ken Olsen 1977’de davetli olarak çağrıldığı Boston’daki ‘Gelecekte Dünya Toplumu’ (World Future Society) toplantısında yaptığı konuşmada “Bir insanın evine bilgisayar almak istemesi için her hangi bir neden yok.” demişti. Bu konuşmadan çok değil 2-3 yıl sonra ilk kişisel bilgisayarlar (PC) piyasada görülmeye başlandı. 2014 yılında Dünya’da 276 milyon PC üretileceği tahmin edilmekte.
2. Blackberry telefonlar ortaya çıktığında telekom endüstrisinin öncü ürünlerinden olmuş ve milyonlarla satmıştı. Blacberry CEO’su Thorsten Heins 2013 yılı başlarında “Beş yıl içinde tablet bilgisayar edinmek için bir neden kalmayacak. Tabletler iyi bir işletme modeli değil.” demişti. Heins Kasım 2013’te işini kaybetti.
İki yıldan az bir süre önce söylenen bu sözden sonra tablet satışları neredeyse patladı. Tabletler Heins öngörüsünün tersine birçok işletmenin standart uygulamaları içine girdi. Kişisel kullanım yanında gezici ticari işlemlerde, okullarda, lokantalarda, inşaat ve iç dekorasyon gibi birçok uygulamada milyonlarca tablet kullanıma girdi. IDC firmasına göre 2014 yılı içinde Dünya’da 235 milyon tablet satılmış olacak.
3. Microsoft firmasının meşhur CEO’su Steve Ballmer 2007 içinde iPhone için “iPhone telefonunun kayda değer bir pazar payı alma şansı yok. Hiç şansı yok.” demişti. Ballmer buna neden olarak 499 dolarlık iPhone fiyatını göstermişti.
Apple, 2014’ün üçüncü çeyreğinde 38,2 milyon iphone sattı. Dördüncü çeyrekte bu rakamın aşılması, üretimin talebi karşılamasında zorluk çekileceği tahmin edilmekte. Bununla birlikte satışları bir miktar düşse de, 2014’ün ilk 9 ayı itibariyle akıllı telefon satışlarında Samsung liderliğini korumakta.
4. İlk ticari el telefonunu geliştiren kimse olarak saygın bir bilim ve teknoloji adamı Martin Cooper bilinir. Cooper, Motorola firmasında Ar-Ge direktörü olarak el telefonlarının geliştirilmesi sırasında Christian Science Monitor gazetesi ile yaptığı bir söyleşide “El telefonları kesinlikle sabit hatların yerini almayacak.” demişti. Buna neden olarak da fiyat farkını göstermişti. Cooper gene de bazı kimselerin hareket halindeyken el telefonu kullanmak isteyeceklerini bunun için küçük bir pazar oluşabileceğini söylemişti.
El telefonu satışlarının milyarlarla ölçüldüğü günümüzde birçok kişi ve kurum sabit hatlarını kapatarak sadece GSM ile iletişim sağlamakta. ABD’de sabit hatlarını kapatan evlerin oranı %25’i geçti. 2011 sonu itibariyle ABD’deki evlerin sadece %71’inde sabit hat vardı. Aynı yıl ABD’de el telefonu sahipliği %98’e vardı ki bu oran 1998’de %36 idi.
5. İnternetin mucitlerinden Robert Metclaf 1995’te Infoworld dergisiyle yaptığı söyleşide “1996’da internet çökecek. Bir süpernova gibi patlayacak ve feci bir çöküş olacak.” demişti. Sözleri, internetin hızlı büyümesi ve kapasitenin bu büyümeyi kaldırmayacağına dayanıyordu. Metcalf, 1996’da IEEE şeref madalyası almıştı. 1999’da 6.Uluslararası WWW konferansındaki davetli konuşmasında 1995’teki sözlerini gerçekten yedi. Sözlerin yazılı olduğu bir kağıdı bir blender içine koydu, su ile birlikte öğüttü ve içti.
Küresel internet, kısmi arızalar dışında çökmediği gibi hızlı büyümesini de sürdürmekte. Son 5 yılda internet trafiği 5 kat büyüdü. Önümüzdeki 5 yıl içinde de 3 kat daha büyüyeceği tahmin ediliyor.
Yukardaki tahminlerin hep yanlış çıkması ile bugünlere geldik. Herhalde herkes bu işten memnundur. Bilgisayarların, tabletlerin, el telefonlarının, hele hele internetin sonunun geleceği yok. Zaten bunlar olmadan artık normal yaşam da olmaz. Bakalım bundan sonra nasıl yanlış öngörüler görmeye devam edeceğiz.
