Avrupa devletleri daha güvenli nükleer teknoloji konusunda yürüttükleri bir araştırma projesini tamamladılar. Nükleer reaktörlerde kaza olasılıkları, bunları inceleme, önlemler alma ve kaza durumunda yapılacakları konu alan bir benzetim (simülasyon) yazılımı AB Komisyonu desteğiyle Avrupa’da geliştirildi. Daha önce bu amaçla ABD’de geliştirilmiş olan bir yazılım kullanılmaktaydı.
Avrupa’daki nükleer güç santrallarında her hangi bir kazaya karşı mümkün olan ve düşünülebilen her türlü önlem alınmış bulunmaktadır. Bununla birlikte gene de öngörülemeyen nedenlerle bir kazanın %100 önlenebileceği söylenemez. AB destekli bir projede, bu konuda çalışan Avrupa ülkeleri bir araya gelerek topluca bir bilgi geliştirme ve Dünya lideri olma çabası gösterdiler.
Bir nükleer santral kazası felaket düzeyinde sonuçlar doğurabilir. Çekirdek erimesi veya tesisin başka türlü zarar görmesi sonucunda radyoaktif maddeler çevreye yayılabilir. 2011 Fukushima kazası ne kadar önlem alınırsa alınsın, öngörülemeyen nedenlerle ciddi nükleer güvenlik sorunlarının ortaya çıkabileceğini gösterdi.
Daha Chernobil öncesinden gelen bu konudaki endişe, Avrupa çapında SARNET (‘Severe Accident Research Network of Excellence’) ağının doğmasına yol açmıştı. SARNET mükemmeliyet ağının amacı büyük ve şiddetli kazalarla ilgili olarak veri ve bilgi paylaşımı, eğitim, ortak araştırma işbirliği ve yardımlaşma sağlamaktır.
SARNET grubu tarafından SARNET2 adı altındaki projede geliştirilen yazılım, bu konuda ABD’den bağımsızlik sağlarken, Dünya’da Avrupa için bir lider olma durumu da yaratmıştır. Geliştirilen yazılım her türlü su soğutmalı nükleer reaktörde kaza durumunda ilk andan sonunda çevreye yayılan radyoaktiviteye kadar geçerlidir kullanılabilir.
Proje, çeşitli ulusal projelerde elde edilen sonuçları ve araştırma çabalarını birleştirerek, yüksek öncelikli bazı teknik belirsizlikler ve sorunları da hedef alarak, hem mevcut hem de planlanan su soğutmalı nükleer santralların güvenliğini artırıcı öneriler getirmiştir. SARNET2 sonuçları şimdi mevcut ve yeni yapılacak tesislerde kullanılarak yaşamsal anlamda güvenlik katkısı verecektir.
SARNET2’nin şimdi Avrupa çapında ve diğer ülkelerde yapılacak nükleer santralların güvenlik değerlendirilmelerinde kullanılması beklenmekte ve ümit edilmektedir. Zaten Avrupa’da nükleer güvenlik konusunda her türlü araştırma geliştirme platformu ve uzmanlık kaynağı olarak ortada SARNET bulunmaktaydı. SARNET, isteyen diğer ülkelere de bu konuda danışmanlık hizmeti vermeye hazır olduğunu bildirmektedir. SARNET ağının diğer faaliyetleri arasında ciddi nükleer kaza fenomenolojisi kitabı, eğitim programları, üniversitelerle işbirliği programları da bulunmaktadır.
2004 – 2013 yılları arasında yürütülen SARNET2 projesinin maliyeti 40 milyon avroya yakındır. AB Komisyonunun katkısı 5 750 000 avrodur. Projede Avrupa’dan 16 (Almanya, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Finlandiya, Hollanda, İngiltere, İtalya, İspanya, İsveç, İsviçre, Litvanya, Macaristan, Romanya, Slovakya, Yunanistan), Avrupa dışından da 3 ülke, (ABD, Kanada, Güney Kore) yer almıştır. Yeni nükleer santrallar kurma projelerine başlama aşamasında olan Türkiye SARNET projesinde yer almamıştır.
Kaynakça:
http://ec.europa.eu/research/infocentre/article_en.cfm?id=/research/headlines/news/article_14_01_20_en.html&item=Infocentre&artid=31536
